For ghazal loving Sajhaites, I am posting 16 ghazals all taken from a Nepali literary magazine 'Abhivyakti'. It was a great pleasure and a learning experience for me to read these wonderful ghazals from the poets all unknown to me.

Read Ishhak's exquisite epilogue about ghazal, Rajeshwar's sagacious deliberations, Ramesh's odic lament, Omprasad, Govinda and Ashok's comprehensive cognizance about life, Rammaya's titillating admonition and so on and see for yourself how ghazal seems to have become a powerful medium to express our retrospection, our hear-beat, the pulse of time and, by inference, our longing to hear the footstep of a better time for tomorrow.

Here they are..

- http://abhi.greatnow.com


O{zxfs x';]g
;flxTo jfl6sf, 8'd/jfgf�*, af/f

/fwfsf] k|]d ld/fsf] gog gL/ xf] uhn
sf}/jsf dfem b|f}kbLsf] rL/ xf] uhn
cfgGbbfoL kL8f, cg'e"lt dL7f,] ulx/f],
of] ;'O/f]eGbf klg ltvf] emL/ xf] uhn
cf�gf u'? b|f]0fnfO{ PsnJon] h:t}
blIf0ffdf Tof] cf}+nf lbg] jL/ xf] uhn
O{safn�hf]s�hf]z�uflna�bfu b]xNjL
h}a'Gg] ;fF�gl;d�sltn�dL/ xf] uhn
1fg'�dg'�3g'�lk|of�cZs�a'Fb�cd/
lrgf/L gj g]kfnsf] tl:j/ xf] uhn
xl/ofnL 8fF8f kfvf k|s[ltsf ;'Gb/
vf]nf 5x/f / kx/f Tof] eL/ xf] uhn
;+;f/e/ d} pRr 5 xfd|f] ;u/dfyf
;+;f/s} of] pRr lzv/ zL/ xf] uhn
�O{zxfs� ltvfb}{ 5 cf�gf] sndsf] af0f
zflGtsf] k'ik 5g]{ of] tL/ xf] uhn .

=====

/fh]Zj/ /]UdL
la/f6gu/�$, lxdfnL ky

cf�gf] 3/ afn]/ cfk}+m tfKg' x'Fb}g efO
e"m6f] va/ cvaf/df 5fKg' x'Fb}g efO
s] kfPF egL g;f]r, a? ltdLn] s] lbof} <
df6f]nfO{ slxNo} klg ;/fKg' x'Fb}g efO
slxn]sfxLF cfOk5{g\ b'Mvx� Psgf;
dgsf] 8]/fdf y'g]/ /fVg' x'Fb}g efO
vx/]n] aufof] egL lrQ b'vfpFg' Joy{ 5
s;}nfO{ sd�a];L cfFSg' x'Fb}g efO
;xg ;St}gf} eg] �dnfO{ k'Uof]� elglbg"
Pskl5 cfsf]{ rf]6 vfKg' x'Fb}g efO .

============

/d]z ;dy{g
dT;/L, /f}tx6

s'lGg s]sf] pgL cr]n dfg vf]H5gdfG5] eO{ dfG5]nfO{ vfg vf]H5ghtflt/ lzsf/Lsf] w/fk 5
kf7fx� pt}lt/ hfg vf]H5gcf�gf] vf]6f] l;SsfnfO{ ehfpFg]
zx/el/ pgL Tof] bf]sfg vf]H5glhpFbfsf] df;' vfO{ gk'u]/
/ftL /ftL dfG5]sf] lrxfg vf]H5gxft k;fg]{ afgL g} ef] g]kfnLsf]
hGdlbg dgfpFg bfg vf]H5g\ .
v's"/L / ;+uLgn] n}; eO{
h�ndf dfG5]sf] sNof0f vf]H5ga]OdfgLsf] wf/nfO{ n'sfpFg
a]Odfg Odfgsf] Dofg vf]H5gdfG5]b]lv 8/fPF/ �;dy{g�
;xf/fsf] nflu eujfg vf] H5g\ .

=======

cf]dk|;fb �3fon�
an]jf, jfun'�

slt ;x]/} g;lsg] oL 3f6fx� lhGbuLsf
slt lxF8\g} ghflgg] oL af6fx� lhGbuLsf
;Fw} /f]u, ef]s, kL8f / hngdfq 5 oxfF
slxNo} lgsf] gx'g] oL vf6fx� lhGbuLsf
of] cf:yfsf] e"uf]ndf cIff+z b]zfGt/ h:t}
;+of]u} gldNg] oL s:tf kf6fx� lhGbuLsf
Psaf/sf] h'gL g xf] ldn]/ afFrf} eG5'
t/ 6fn]/} g;lsg] oL kmf6fx� lhGbuLsf
xfo � c;kmntfsf] of] s:tf] sfo{ tflnsfdf
ldnfP/} gldNg] cgd]n 8f6fx� lhGbuLsf .

========

uf]ljGb g]kfn

cfFv}df /fvL x]bf{ gh/ xf] lhGbuL
;hfP cf]7el/ cw/ xf] lhGbuL
u'lD;O{ slt a:g' cfkm}+df v'lDrP/
km}lnP ;fu/ em} nx/ xf] lhGbuL
pd+u pT;fxn] hLjg of] Ho"g' k5{
geP b'Mv clg sx/ xf] lhGbuL
;a}n] eGg] u5{g\ cd[t xf] hfGg]nfO{
lkpg ghfGg]nfO{ hx/ xf] lhGbuL
;lDemP xl/ofnL jf;GtL 5 df]xgL
xf/]df cfkm};Fu au/ xf] lhGbuL .

=========

czf]s af]x/f �c;Ld kL8f�
b'uf}{nL�\^, s}nfnL

Kof/ of}jg gzfn' hx/ xf] lhGbuL .
;'v zflGtn] lhpg] /x/ xf] lhGbuL .
afr'Gh]n xfF:of], v]Nof] o} sd{d} e'n]/
Pslbg ;a}n] dg}{ kg]{, sx/ xf] lhGbuL
pd]/} lkR5] a;Gtsf, gofF kfn'jf knfpFg]
nfvf}+ OR5f / sNkgfsf] 7"nf] zx/ xf] lhGbuL
cl:y/ clj/n aUg], Tof] cyfx kfgL e}+m
gbL lsgf/fdf 55lNsg] nx/ xf] lhGbuL
lglZrt p2]Zo k"lt{sf nflu klg afFlrPsf]
x/ 38L vf]lng' kg]{ v'Nnf gx/ xf] lhGbuL .

==============

/fddfof clwsf/L
wflb�a];L

Pp6f 5fofF ;w}F dnfO{ ltd|f] dgdf a:5' eG5
chDa/L Pp6f ufF7f] ltdL;Fu s:5' eG5 .
d]/f] hLjg cfh} lbPF ltdLnfO{ pkxf/
:jLsf/ u/ gq cfh} k'naf6 v:5' eG5 .
af]nLb]p g d]/f] af]nL :j/df :j/ ldnfP/
gq eg] ;f] d'6'df l;of] agL k:5' eG5 .
aluhfnf d]/f] dg afFw nufpm ltd|f] dgdf
dfofF d}n] kfOgF eg] ;k{n] em}+ 8:5' eG5 .
of] dgdf ltdL a:g] 7"nf] dxn alg;Sof]
ltdL a:g cfOgf} eg] s'ntdf kmF:5' eG5 .

===========

tf/f e6\6 �kNnjL�

xjf ltdL dGb dGb ;':t ;':t cfpm
hN5 lsg d'6' cfh Hjfnf lgefO{ hfpm
jiff}{+b]lv nfPs}yF] wo{tfsf] dnxd
cfh lsg cfnf] eof] j]bgfsf] 3fp <
;':t ;':t lx8]s}y]+ uf]/]6f]df PSn}
lxF8\bf lxF8\b} cfh lsg y/y/fP kfp <
hf]ufPs} lyPF d}n] cfFwLx�af6
cfh lsg 8udufof] hLGbuLsf] gfp <
rfx]sf]y]+ d}n] s]jn ctLtnfO{ e'Ng
t/, lsg la;]{+ d}n] cfh cf�g} gfpF <
zfGt tnfpdf lsg 9'+uff xfGg cfof} <
e"n ug]{ 5}g k]ml/ ljGtL ltdL hfpm .

=======

z/0f jflgofF
dgx/L�#, ljhf}gf

6'qmf 6'qmf eof] xh'/ lhGbufgLsf] kfgf klg
g/fd|/L elTsP5 ljZjf;sf] 5fgf klg
gt xf] ;, gt hf]z c? eGbf a]Un} ef�5'
j]bgfsf] 56\k6fOdf u'gu'gfpF5' ufgf klg
k/fO 5g\ htftt} cfkm\gf] eGg] sf]xL 5}g
P]+rf] k}+rf] ug{ vf]H5' kfOb}g dfgf klg
j]bgf 5 5fltel/� 3fp lgsf] x'Gg s}�n]
5ftL lk6L w]/} /f]PF kfOPg vfgf klg
lzlz/sf zLtx� cfF;' agL emg{ yfn]
dfG5];Fu dfof ufF:g dl/;Sof] rfxgf klg .

==========

>]i7 lk|of �kTy/�
;QL, s}nfnL, xfn wgu9L

cefjn] rf6\of] slt, ofb ePg dnfO{,
lhGbuLn] 9fF6\of] slt, ofb ePg dnfO{ .
hLjg ef]Ug] qmddf, lhGbuLn] g} dnfO{,
SjfKk} lgNg cfF6\of] slt, ofb ePg dnfO{ .
s;n] slt a]nf dnfO{, cfkmgf] cg's"ndf,
gfkmf;Fu ;f6\of] slt, ofb ePg dnfO{ .
d[To' gfdsf] wld/f]n], lhGbuLsf] 8f]/L,
zg}M zg}M sf6\of] slt, ofb ePg dnfO{ .
lal;{;s]+ yflsP/, 3fp l;pFbf l;pFb},
x[bo g} kmf6\of] slt, ofb ePg dnfO{ .

==============

z]v/ cl:tTj
a'6jn–^

cfk}+m ;f]r, ljif clg bjfO{df,
s] rflxG5, s] 5 ltd|f] /f]hfOdf
r'Nxf] cfh kg lsg lr;} b]V5',
ca sfF 6Lg} 5}g ls ;nfO{df
;TonfO{ ltdL e"m7 eG5f} eg]
s]xL eGg' 5}g d}n] ;kmfOdf
;"o{nfO{ xTs]nfn] 5f]Kg vf]H5f}
wld/f nfu]sf] xf]nf ;f]rfOdf
g]kfns} ;Gtlt xf}+ xfdL b'j},
e]b lsg kxf8 / t/fO{df
zlQm hDdf u/L/fÚ5g\ k}tfnfn]
ofqf n's]s]f 5 d]/f] ysfOdf .

=========

tf/f e6\6 …kNnjLÚ
wgu9L

s;n] < lsg < g]kfnsf] b'b{zf of] kf¥of] xh'/
:ju{ k'mNg] b]znfO{ gs{ agfO{ 5f8\of] xh'/
;'Gb/tfsf kf/vL tL :joDe"sf cfFvfx¿
cfh ltg} cfFvfaf6 cfF;' s;n] emf¥of] xh'/
zflGtnfO{ sfvL RofkL cl3 a9\g] uf]vf{nLn]
cfkm\gf kbrfkx¿ kl5 lsg ;f¥of] xh'/
cfdf ltd|f] 5f]/f] cfh efOaGw' lal;{P/
cfkm"l;t n8\g vf]Hbf cfkm+}l;t xf¥of] xh'/
yfx} lyof] xf/] klg, lht]klg xf/ x'G5
Pp6f g]kfnLn] lsg cfsf{nfO{ df¥of] xh'/ .

==========

gL/h lnDa"
df]/ª

sfF8}sfF8f dfem klg ;'Gb/ Ps km"n x'G5
ToxL ;'Gb/ km" nleq ;'uGwsf] d"n x'G5 .
/+uLr+uL 9sdSs a}+; oxfF km'Nbf
rf/}lt/ /; r':g e|d/sf] x"n x'G5 .
x8a8fO{ glx8\g' x} hjfgLn] dflQP/
df}sf ldn] r:; 3f]Rg] 5]pd} ltvf] z"n x'G5 .
hf]jg aU5 ;dosf] t/]nLdf gbL agL
vx/] em}+ pln{PDff ;fx} 7"nf] e"n x'G5 .

======================

vu]Gb| lu/L …sf]lknfÚ
wDaf]hL, g]kfnu+h–!

ef] cj gug'{;\ Û b'O{ lha|] aft dfq} .
slt lbg' lgd'vfnfO{ cfZjf;gsf] vft dfq} ..
Ps d'7L ;f; wfGg hgtfnfO{ sl7g eof] .
g]tfHo"sf hlxn] klg xfF;]sf} 5g\ bfFt dfq} .
lbpF;} oxfF n'l6b}+5g\ ul/asf cl:dtf t/
/fqL ef]hdf 8'a]sf 5g\ g]tfHo"sf /ft dfq} ..
b]z agfpFg] ljj]seGbf s';L{ yfDg] snf 7"nf]
/fhgLltdf lk|o ag] sk6 clg 3ft dfq} .
hgtfnfO{ d""v{ agfO{ ef]6 dfUg] df};ddf
ef] ca ghf]8\ g';\ Û lj6'lnPsf xft dfq ..


===============

lbJo lu/L

xNn}xNnfsf] kl5 nfUg] hft xf] g]kfnL
cGofo, cTofrf/ vKg] hdft xf] g]kfnL .
ufF;, af; / skf;sf] ;kgf a6'n]/
c¿sf] lglDt aGb's af]Sg] xft xf] g]kfn .
g laut gt jt{dfg g} x'g ;s]sf]
atf;;Fu} atfl;g] kft xf] g]kfnL .
b'Mv / kL8fsf] kxf8 r9\b} yfs]sf]
cfˆg} lhGbuL leqsf] 3ft xf] g]kfnL .
ztfAbLcf}+b]lv s]jn cFWof/f] ef]Ub}
pHofnf]sf] k|tLIffdf u'h|]sf] /ft xf] g]kfnL .

=========

OGb|hLt zdf{ rf}+nfufO{

k"mn h:tf] h'gL cfh c+uf/ e}+m sfnf] eof]
ha ltdLnfO{ a]g]{ c?s} cFufnf] eof]
5 d}Gxfsf] Pp6f /ft sf]N6] k]mbf{ k]mb}{ hfG5
dvdnsf] laR5f}gf 3f]Rg] efª\u|] 6fnf] eof]
ltdL xfF; h'gL h'gL d]/f] xfF;f] v';L lnO{
afFr'~h]n ;wF} ;wF} ?gL d]/f] kfnf] eof]
ltd|f] dfofF dx h:Tff] dL7f] eGb} Ko"FYof} lxhf]
cfh ToxL dfofF lsg kL/f] clehfnf] eo
aiff}+aif{ kl5 cfh bf]af6f]df e]6 x'Fbf
k'/fgf] of] leqL 3fp alNemP/ cfnf] eof]
s'lNrlbof} d]/f] dfofF w'nf] eP :jKgx¿
rGb|5'g] OGb|hLt e]8fsf] uf]7fnf] eof] .

======

Thank you Nepe ji for posting these wonderful ghazals. I will direct your ghazal students and fans in DC Metro to this thread.
-DMA

Here is a cool ghazal

गजल

मुन पौडेल

त्यो कालो रात र झमझम पानी (12)
त्यो तिम्रो साथ र झमझम पानी

मधुरो दीपमा खुसखुस खुसखुस
मायालु वात र झमझम पानी

जाडोले रातमा सब चिसाम्मै
त्यो तातो हात र झमझम पानी

कसरी बिर्सनु मौसम र रुपको संगम (16)
नसालु मात र झमझम पानी

त्यो तिम्रो देहमा बिजुली चम्क्यो
झर्यो प्रपात र झमझम पानी

त्यो कालो रात र झमझम पानी
त्यो तिम्रो साथ र झमझम पानी

जनकपुरधाम ।

copy and paste from madhuparka

ओहो २ बर्ष भन्दा पुरानो धागो! यसलाई पुनर्जिवित गरिदिनु भएकोमा धन्यवाद् है शिरीष गुरु
ल अब आफूले भेटेको राम्रो लागेको गजलहरु टासौँ यहाँ! :)

.

गजल

सानो बाबु जस्तै किताप घे/क्न पाए कस्तो हुन्थ्यो
आफ्नो काँधमा आफ्नै झोला बोक्न पाए कस्तो हुन्थ्यो !

भाँडा माझन, घर बर्ढार्न अल्छी लाग्या बेला,अहा
सञ्चो नभा' स्वाङ पार्दै खोक्न पाए कस्तो हुन्थ्यो !

ओइलेको यो बिरुवालाई नि सानीमाले कुट्छिन क्यार ,
यतै कतै आमा रूख रोप्न पाए कस्तो हुन्थ्यो !

भोक लाग्दा सानो बाबु जस्तै मैले पनि अहो-
भात पाकुञ्जेल बिस्कुटै त्यो टोक्न पाए कस्तो हुन्थ्यो !

मै पो टुहुरो हुँ कि मेरो रोटी हो यो टुहुरो -
कहिलेकाहिँ दालमा यसलाई चोप्न पाए कस्तो हुन्थ्यो !

ताजा नयाँ विम्बहरु र मर्मश्पर्शी कथा !

गजल

(dont know who the writer is )

सुन साथी भाषणको विरुद्धमा छु
एकलौटी शासनको विरुद्धमा छु

मान्छेलाई लुटिएको कथा बेग्लै छ
जन्मँदैमा आसनको विरुद्धमा छु

पूर्व मेची रुँदाखेरि पश्चिम हाँस्दैन
जनतालाई कासनको विरुद्धमा छु

पहाडमा भोकमरी मधेश के होला
महँगो यो रासनको विरुद्धमा छु

from Nepalikavita.com

Sirish ji! I have been your longtime fan and yet silentreader in this gazzal thread.
aaja chai man manena

jira

Thanks.

गजल

परिहास सुब्बा

बषौं पछि जसो तसो जो कमिज फेरें मैले
जसको निम्ति सारा छाडी दरबार घेरें मैले

सुत्केरी ती स्वास्नी लाई एक्लै घर छोडी आफू
भोक तिर्खा क्यै नभनी शीरमा कात्रो बेरें मैले

खुसी भईन सासु मेरो छोपीएको आंग देखी
बच्चा नाचे आँगनमा दंग परी हेरें मैले

लोकतन्त्र नानी अब जे छ तिम्रै काँध माथी
तिम्रो लागी निरंकुश प्रजातन्त्र सेरें मैले

खबरदार तिमीले नि यस्तै गल्ती दोहोर्याए
थाहै होला जनता हुँ न त गोली टेरें मैले

(www.nepalikavita.com)

.

रामगोपाल आशुतोष (सल्लाघारी, भक्तपुर)

गजल १

कात्रो ओढी सिंहसदन मस्त निन्द्रा सुतेको छ
विश्वासको भ्रम सदन भ्रष्ट निद्रा सुतेको छ ।।

इन्द्रेणीलाई धरतीमा ल्याई बाँड्ने वाचा थियो
एकै रङ्ग मात्र सदन व्यस्त निद्रा सुतेको छ ।।

मृतकलाई ब्यूँताउन मरेका थे फूल धेरै
रङ्गहीन जूठो सदन ग्रस्त निद्रा सुतेको छ ।।

जनजाति, आदिबासी नजरको कसिङ्गर
ठानी एकलकाँटे सदन प्रष्ट निद्रा सुतेको छ ।।

खोरभित्र छिरी बाघ मार्ने फूलहरू तर
देखाएर जुङ्गा सदन कष्ट निद्रा सुतेको छ ।।


गजल २

खाएर मेरो मृत्युको भोज पिएर मदिरा
जीवन धितो लिएर गयो दिएर मदिरा ।।

उक्लियो आफू उकालो एक्लै मलाई टेकेर
राखेको धितो लिलाम भयो लिएर मदिरा ।।

काडाको बाटो खोलाको तीर बगेथेँ भेलझैँ
पिएथेँ आँसु विगत भुल्न सिएर मदिरा ।।

पापको बाटो खोलेर खाटा मन्दिर धाएछु
जीवन डुबी उघ्रियो रात खिएर मदिरा ।।

पाउमा ढोग्दै शिरमा टेक्ने मानिस वैगुनी
पालेर सर्प जीवन बित्यो जिएर मदिरा ।।

www.nepalikavita.com

जोखिमपूर्ण विषयवस्तुको वावजुद (राजनैतिक विषयमाथिका कविता कलात्मकताविहीन र नारावादी हुने सम्भावना अचाक्ली हुन्छ !) रामगोपालको पहिलो गजलमा कलात्मकता र सन्तुलित प्रखरता देख्छु । दोश्रो चाहि रचना भन्दा बेसी काफियाको अभ्यास लाग्यो ।

माथि बूँद राना सदा झै प्रखर छन् ।

उसैमा आफू पो देखे, नमालुम के भयो कुन्नि
पुरानो ढल्न आँटेको महल ढल्दा उनी तर्से

वाह ! क्या सटिक, हाम्रा वयोवृद्ध नेताप्रति !

इलामको साहित्यिक सेरोफेरोमा गजल परम्परा

सचित र्राई

नेपाली साहित्यको माध्यमिककालमा अरबी, फारसी, उर्दू हुँदै हिन्दी साहित्यको प्रभावबाट नेपाली साहित्यमा भित्रिएको गजल वर्तमान पुस्तामा मौलाएको लोकप्रिय विधा हो । जुन विधाबाट नव स्रष्टाहरू आफ्नो साहित्यिक यात्रा समेत सुरु गर्न थालेका छन् । साहित्यिक जगत्मा यो परिवेश गजलको मौसम भनेर युवा जमात लम्किरहेका छन् । अहिले यतिसम्म भइसक्यो कि राजधानी बाहिरबाट प्रकाशित भइरहेका हवाई, लघु तथा अन्य पत्रिकाहरूले गजल विशेषाङ्क समेत प्रकाशित गरिरहेका छन् । यी त वर्तमान नेपाली साहित्यमा गजल विधाको प्रयोग सम्बन्धी चर्चा भए । यस लेखमा उल्लेख गर्न खोजिएको गजल विधाको प्रयोग समग्र नेपाली साहित्यको नभई जसको एक पाटो इलामेली साहित्यिक जगत्को हो । हुन त इलामेली साहित्यिक वातावरण समग्र नेपाली साहित्य भन्दा पृथक् छैन । तथापी यो सर्न्दर्भ नेपाली साहित्यमा आयातीत भएर पनि एक स्थापित बनिसकेको गजल इलाम जिल्लाको साहित्यिक भूमिमा इलामेली स्रष्टाहरूले बसालेको लेखन परम्पराको चर्चा मात्र हो । वि.सं. २०४० पछि पर्ूवाञ्चलमा गजल लेख्न थालिएको कुरा गजल सम्बन्धी लेखहरूमा उल्लेख भएको पाइन्छ । त्यही क्रममा वि.सं. २०४८ तिर इलामेली साहित्यिक सेरोफेरोमा पनि गजल लेख्न थालिएको कुरा साहित्यिक स्रष्टाहरू बताउँछन् । इलाममा गजल विधाको लेखन परम्परा कोट्याउँदा गजलकार डा. घनश्याम न्यौपाने 'परिश्रमिलाई सम्झनु पर्ने हुन्छ । गजलकार परिश्रमीकै सर्ंर्सगमा इलामका स्रष्टाहरूले गजल लेख्न थाले । इलाममा पनि गजल लेखिन थालियो । प्रकाशनको दृष्टिकोणले पर्ूवाञ्चलको प्रथम गजल सङ्ग्रह डा. घनश्याम न्यौपाने 'परिश्रमी' को 'यो मौसम' २०५० सालमा इलाममा नै छापिएको थियो । इलाममा नै रहेर इलामका गजल स्रष्टाहरूले पुस्तककार सङ्ग्रह प्रकाशित गरेका छैनन् । वि.सं. २०५०।०५२ तिर इलामबाट प्रकाशित समतालहर, अङकुरण जस्ता पत्रिकाहरूमा गजल भन्न सकिने र नसकिने दुवै किसिमका गजलहरू प्रकाशित भएको पाइन्छ । त्यसपछि आएर इशारा मासिक, सामना द्वैमासिक, जमर्को वाषिर्क अनुराग द्वैमासिक लगायतका पत्रिकाहरूले गजल विधालाई विशेष महìवका साथ समावेश गराएका छन् । त्यस्तैगरी इलामबाट प्रकाशित भइरहेका हवाई, लघु तथा अन्य पत्रिकाहरूले गजल प्रकाशित गरिरहेका छन् । त्यही क्रममा सुमन सम्यक, एन.पी. भट्टर्राई, यावरा अटल, तारा धर्ुकापानी, सचित र्राई, सुदीप समीप, बालकृष्ण लामिछाने, अशोककुमार वान्तवा, कृष्ण र्राई अभागी, भोजकुमार सुवेदी, रोशन, साँवा, गीता सापकोटा, सीता आस्था लगायत थुप्रै स्रष्टाहरूले गजल लेखेको भेटिन्छ । त्यस्तै गरी नवस्रष्टाहरू गजल लेखनतर्फउन्मुख भइरहेका छन् भने अन्य विधामा स्थापित साहित्यकारहरूले समेत गजल लेख्ने गरेको पाइन्छ । यसै प्रसङ्गमा गजल लेखन परम्परा पछि इलाममा गजल विधाको विकासका लागि गरिएका प्रयासहरूलाई बुँदागत रूपले संक्षिप्त चर्चा गरौं । इलामको साहित्यिक सेरोफेरोमा देवी पन्थीको प्रेरणाबाट के.वी. र्राई र सचित र्राईले र्राई -वान्तवा) भाषामा गजल लेखेको पाइन्छ ।

वान्तवा भाषामा लेखिएको के.वी. र्राईको गजललाई सो भाषाको प्रथम गजल हुन सक्ने कुरा देवी पन्थीको गजल सिद्धान्तमा उल्लेख छ । वि.सं. २०५५ मा इलाम फिक्कल निवासी राजकुमार श्रेष्ठले पहिलो चोटी गजल विधामा रत्न पुरस्कारको स्थापना गरी डा. घनश्याम न्यौपानेलाई प्रदान गरे पछि हाल स्थगित अवस्थामा छ । इशारा साहित्यिक परिवार इलामको आयोजनामा २०५८ सालमा प्रथम पटक खुल्ला गजल प्रतियोगिता सम्पन्न भएको थियो । सो प्रतियोगितामा इलाम, पाँचथर, ताप्लेजुङ्ग, झापा, मोरङ, तेह्रथुम लगायतका जिल्लाहरूबाट सहभागिता रहेको थियो । श्रृङ्गार रसबाट लेख्न थालिएको गजलमा आज आएर समसामयिक परिस्थितिको तीखो व्यङ्ग्य समेत प्रस्तुत गर्न थालिएको छ । गजल गेयात्मक विधा पनि हो । तर हाम्रो देशमा गजल गायनको उपयुक्त अवस्था सिर्जना भइसकेको छैन । गजल संरचनाको लागि मुफरद बहर -मूलछन्द) ७ वटा, मुरक्कबहर -मिश्रति छन्द) १२ वटा गरी १९ वटा र ८ वटा रूक्न -गण) को उल्लेख छ । तर इलामका गजलकारले आधारभूत संरचनामा बाँधिएर मुसिकियत -गेयात्मक) रूपले लेख्ने गरेको पाइन्छ । गजल संरचनामा वहरको खुलेआम प्रयोग भन्दा पनि काफिया र रदिफको प्रयोगमा बढी सचेत देखिन थालेको छ । सचित र्राईका गजलको एक शेर- फेरि भेष बदलेछौं गाँस खोस्छौ कि झोपडीमा महलको बाँस खोस्छौं कि !

गुरुबर्गलाई यो गजल कस्तो लाग्यो कुन्नि। म त यस्तो गजल देखेँ भने डाहले चुर्ण हुन्छु ल। :-)

गजल

राकेश कार्की
टोरोन्टो, क्यानडा, १३ जुलाई

सधै सधैँ भुलाउने बातैमा तिमीले
जानी जानी छोइदिने हातैमा तिमीले

सँगै सँगै हिँड्दा पानी परे सिमसिम
नजिक नजिक टसाउने छातैमा तिमीले

कहिले मायाँ पिएर कहिले मायाँ पिलाएर
डुबाउने हेराइको मातैमा तिमीले

घरी घरी आवेगमा मायाँ बटुलेर
लुकाउने अंगालोको तातैमा तिमीले

घुमाउने, रमाउने, हँसाउने दिनैमा
फतक्क थकाइदिने रातैमा तिमीले

साभार:
- http://nepalipost.com/nepali/sahitya.php?&nid=775

Nice Gajal bhaute,

last para has the point.

.

धनश्याम न्यौपानेले शायद गजलमै PhD गरेका हुन क्यारे। यो पुरानो गजल राम्रो लाग्यो।


धनश्याम न्यौपाने

फल्दैनौ भन्दैछौ जुन विरुवा फल्छ जरुर
तिम्रो विचारको पर्खाल एकदिन ढल्छ जरुर

प्रतिक्षा त गर्नै पर्छ प्राप्तीका लागि
ओथ्रा बसेको पोथीले चल्ला कोरल्छ जरुर

कैलेसम्म यस्तै मात्र रहला यो मौसम
आँधी हुरीका भरमा बतास चल्छ जरुर

उठ्नुपर्छ भोका पेटले कसेर कम्मर
झुप्राहरुको चुलामा आगो बल्छ जरुर

सन्देह पालेर मनमा सपना साकार हुँदैन
ताप चाहिन्छ फलाम पनि गल्छ जरुर

source: http://www.nepalikavita.com/contents.php?files=utkrista-gajal/ghanashyam_neupane

धर्मोगत शर्मा ‘तुफान’

गजल

छातीमा पीडा साँचिरहेछु
अरुको अगाडी हाँसिरहेछु

अभावको कालो सुरुङभित्र
निस्कने बाटो तलासिरहेछु

निर्धाहरूको सपना उनेर
गजलको माला गाँसिरहेछु

जनसंघर्षमा हातेमालो गर्दै
लक्ष्यमा पुग्न बाँचिरहेछु

खबरदार फेरि धोखा होला
शब्दको भाले म बासिरहेछु

www.nepalikavita.com